Ali Nesin’in kaleminden Matematik Dünyası
Dergimizin tanıtımı için sözü 2003-2014 yılları arasında, 11 yıl boyunca editörlüğümüzü yapan Ali Nesin’e bırakıyoruz.
“Sevgili Matematikseverler,
MD, soyut matematiği duru bir dille gençlere aktarmayı hedefleyen bir dergidir. Daha çok lise ve üniversite gençlerine yöneliktir. Ama matematiğin evrenselliği sayesinde herkesin yararlandığı bir dergi ortaya çıkıyor.
Sahibi Türk Matematik Derneği’dir (TMD) ve profesyonel matematikçiler tarafından hazırlanır. Ama ruhumuz amatördür. Heyecanımızın ve matematik sevgimizin dergiye yansıdığına ve oradan da okurlara bulaştığına inanıyoruz.
Amacımız, günümüzün matematiğini, yani profesyonel matematikçilerin matematiğini gençlere aktarmaktır. Çoğunluğun anlayabileceği dile aktarılabilen matematikten sözediyoruz elbet. Bu da, genel kanının tersine, az buz bir matematik değildir.
Müfredatı, LGS’yi, ÖSS’yi ve bilumum sınavları yoksaymakla övünürüz. Alışageldiğimiz eğitim sisteminin tersine, yanıt vermeyi değil anlamayı ve soru sormayı ön plana çıkaran bir anlayıştayız. Örneğin derginin her sayısında yanıtı hiç kimse tarafından bilinmeyen (bazen de sadece bizim bilmediğimiz) birçok soru vardır. Yani araştırmaya yönelik bir dergiyiz.
Tahmin edileceği gibi, dergide zerre kadar yalan yoktur. Varsa yoksa matematiksel gerçek! Pembe yalanlara bile yer vermeyiz! Dergide matematik sulandırılmaz, nasılsa ve neyse öyle sunulur. “Gençler anlamaz”, “ülkenin eğitim seviyesi düşük” gibi bahanelerin arkasına kesinlikle sığınılmaz. Bir başka deyişle, gene alışageldiğimiz eğitim sisteminin tersine, gençlere saygı duyan, onları küçümsemeyen, horlamayan bir dergiyiz.
Ellerine geçen bir MD sayesinde bugün matematik eğitimi gören birçok genç vardır.
Her sayısının yayımlanır yayımlanmaz 10 bin satması, daha sonra derginin satışının 15 bine kadar çıkması, derginin hedefine biraz olsun ulaşmış olduğunun kanıtıdır. Dergi evrensel bir uğraş alanını konu aldığından, zaman aşımına uğramamakta ve yayımlandoktan çok sonra da satmaya devam etmektedir. ABD’de MD’ye eşdeger bir derginin 13 bin sattığı göz önüne alınırsa bu satışın önemi daha iyi anlaşılır. Ülkemizde magazin dergileri bile bu satışın yarısına ulaşmakta zorluk çekerler.
Dergi kâr amaçlı değildir kesinlikle (TMD kamu yararına bir kuruluştur.)
Dergiyi hazırlayanlar dergiden beş kuruş para kazanmazlar ve kazanmak da istemezler. Matematiği paylaşmanın verdiği zevk onların tek ödülüdür.
MD, Türkiye’de çıkan tek soyut matematik dergisidir, bir ikincisi yoktur. Her matematikseverin, hatta her okuryazarın abone olması ve çevresini abone ettirmesi gereken bir dergidir.
Derginin içeriğini biraz daha ayrıntılı açıklayayım.
Her sayının bir kapak konusu vardır, toplam 30-40 sayfa kadar. Bu bölümde belli bir konuya yoğunlaşır ve konuyu derinlemesine sunarız. Kitap niyetiyle çıkmadığımızdan, dergi olmanın avantajlarından yararlanarak konuya tarihsel bakış açısıyla yaklaşma lüksüne sahibiz, ya da daha fazla örnek verebiliriz, konuyu kitaplarda pek bulunmayan yönüyle sunabiliriz, konunun pek dikkat çekmemiş bir yönünü ortaya koyabiliriz, verdiğimiz teoremlerin sınırlarını belirleyebiliriz vs.
Matematik tarihi de hemen hemen her sayıda önemli bir yer tutar. Bu bölüm, matematiğe genel kültür olarak bakmak isteyenler için birebirdir ve herkesin okuyabileceği yazılar içerir.
Geometrisiz olmaz, illa ki olacak. Geometriye bayağı bir yer ayırıyoruz. Elbette Öklid usülü düzlem geometrisi favorimiz. Ama bunun dışında ilginç geometrik konulara da değiniriz. Örnegin bir küre üstündeki iki nokta arasındaki en kısa yolu biliyor musunuz? Ya düzlemde? Düzlemde iki nokta arasındaki en kısa yolun doğru parçası olduğunu nerden biliyorsunuz? Bir açının ölçümü nedir, nasıl tanımlanır ve nasıl hesaplanır? Öklid geometrisi dışında geometriler var m? (var tabii!) ve nedir bu geometriler?
Sayılar kuramı, topoloji, analiz, cebir, bilgisayar bölümü gibi konulara da her sayıda el atıyoruz.
Ulusal ve uluslararası matematik yarışmalarının (örneğin matematik olimpiyatlarının) sorularını ve yanıtlarını dergide bulabilirsiniz. Bunun dışında Refail Alizade’nin hazırladığı problemler köşesinin keyfine doyum olmaz.
Matematiksel oyunlar, sihirbazlık, zekâ köşesi, çocuklara ve daha gençlere yönelik eğlenceli sorular, eğitim köşesi, satranç köşesi, haberler, yayın köşesi, basında matematik, duyurular. Bütün bunlara da yer var. Çünkü dergi 112 sayfa ve ebatı büyük.
MD, 30 yıldır çıkan bir dergidir. İlk olarak ODTÜ tarafından hazırlanmış, daha sonra Akdeniz Üniversitesi’ne ve oradan da İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü’ne geçmiştir. 2003-2013 yılları arasında İstanbul Bilgi Üniversitesi’nin katkılarıyla yayımlanmış daha sonra 2014 yılında Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’ne geçmiş ve son olarak 2018 yılında Sabancı Üniversitesi’nin katkılarıyla hazırlanmaktadır.”
Ali Nesin
2018